Hallo allemaal,

Van de Tresoar-website:

Tegelijk met de opening van het Jiddisch Festival Leeuwarden is de website van Tresoar uitgebreid met foto’s van grafstenen van de Joodse begraafplaatsen in Friesland. Het gaat hier om bijna 1750 afbeeldingen, inclusief de Nederlandse vertaling/interpretatie van de teksten op de zerken. Het Ryksargyf, één van de voorgangers van Tresoar, heeft in de jaren ‘70 van de vorige eeuw opdracht gegeven de stenen te fotograferen. De kwaliteit van de zerken is sindsdien verder afgenomen. De vertalingen zijn in de 70-er jaren gemaakt vanaf de foto's door de heren H. Beem en J. Brilleman. De slechte leesbaarheid van sommige stenen en het feit dat Brilleman niet beschikte over genealogische data van de Joodse gemeenschap in Friesland maken dat sommige van zijn vertalingen onjuistheden in namen en data bevatten. Deze zijn in de database gecorrigeerd.

De inschrijving van Israhel Kistemaecker in het burgerboek van Franeker in maart 1539, vormt de eerste aanwijzing voor de aanwezigheid van joden in Friesland. Sinds ca 1640 begon een geleidelijke vestiging die leidde tot de vorming van lokale gemeenschappen. Onze provincie kende weinig Joodse ingezetenen. Het hoogste aantal was ca. 2200 rond 1880, in Leeuwarden bedroeg het aantal Joden in 1860 ca. 1200. In Harlingen, Sneek, Bolsward, Lemmer, Hindeloopen Workum, Gorredijk, Heerenveen, Noordwolde en Leeuwarden waren kleine Joodse gemeenschappen gevestigd en bevinden zich nog steeds Joodse begraafplaatsen. De oudste begraafplaats, in Workum dateert uit 1664; de eerste van de drie begraafplekken in Leeuwarden werd gesticht in 1670. Ook in Dokkum, Kollum, Drachten, Joure, Oosterwolde, Sloten, IJlst, Franeker, Makkum en op Terschelling en Schiermonnikoog hebben meerdere Joden geleefd.

Toen het Ryksargyf in 1995 de manifestatie ‘Drie Eeuwen Joods Leven in Friesland’ organiseerde werd een begin gemaakt met de aanleg van de zgn. Joodse Database. Hierin werden de gegevens over in Friesland wonende joden verzameld uit de Bevolkingsregisters, uit de besnijdenisboeken en uit enkele lijsten in het archief van de Joodse Gemeente Leeuwarden. Deze database is in belangrijke mate aangevuld met gegevens van dhr. Chaim Caran uit Israël en van de Vrienden van de Archieven in Friesland (FAF).

De Joodse database is in de website van Tresoar te vinden via het menu ‘Voorouders’, via het menu ‘Direct naar’, of via http://www.tresoar.nl/joods.htm.

_________________

Andrys Stienstra

webmaster Tresoar

mvg Margreet